#Fosil Yakıt Politikası

İklim Kanunu nedir? Neden çıkarıldı? Ne tür eleştiriler var?

Türkiye’nin İlk İklim Kanunu Yürürlükte Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen iklim kanunu, iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında Türkiye'nin net sıfır emisyon hedefini yasal güvence altına aldı. 2053 yılına kadar karbon nötr olmayı amaçlayan yasa, sera gazı azaltımı, karbon piyasası kurulumu ve yerel iklim eylemleri gibi kritik başlıkları kapsıyor. Kanunla birlikte “İl İklim Değişikliği Kurulları” kurulması, Emisyon Ticaret Sistemi’nin devreye alınması ve sektörel uyum eylem planlarının hazırlanması zorunlu hale geldi. --- İklim Kanunu Neden Çıkarıldı? Türkiye, 2021 yılında Paris İklim Anlaşması’nı onaylayarak 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefini benimsemişti. Ancak bu hedefin hukuki bir altyapıya kavuşmamış olması, politika üretiminde zorluklara yol açıyordu. Ayrıca Avrupa Birliği’nin “Yeşil Mutabakatı” çerçevesinde ticari uyum baskısı da artmıştı. Bu gelişmeler sonucunda Türkiye’nin ilk kapsamlı iklim kanunu hazırlandı. --- Muhalefet ve Bilim İnsanlarının Eleştirileri Yeni yasanın kabulüyle birlikte bazı maddeler kamuoyunda ve akademik çevrelerde tartışma konusu oldu. Özellikle bağlayıcılık eksikliği ve çevre koruma konularındaki belirsizlikler ön plana çıktı. Eleştiriler Şöyle Sıralandı: Bağlayıcı hedef yok: Bilimsel kurumlar ve çevre örgütleri, 2030 gibi ara emisyon azaltım hedeflerinin kanun metninde yer almamasını eleştiriyor. Fosil yakıta dönüş planı eksik: Kanunda kömürden çıkış takvimi veya fosil yakıt sınırlamalarına yönelik net bir çerçeve yer almıyor. Ekosistem koruması yetersiz: Ormanlar, sulak alanlar, tarım arazileri gibi doğal varlıkların korunmasına dair maddelerin genel geçer ifadeler içerdiği belirtiliyor. Emisyon ticareti ön planda: Eleştirmenler, kanunun karbon salımını azaltmak yerine ticari mekanizmaları öncelediğini, bu nedenle gerçek bir “iklim mücadelesi yasası” olmaktan uzak olduğunu savunuyor. Bilimsel danışma süreci yok: Kanun hazırlanırken çevre bilimciler, iklim uzmanları ve sivil toplum kuruluşlarının yeterince sürece dahil edilmediği eleştiriliyor. Sağlık etkileri göz ardı edildi: İklim kaynaklı sağlık sorunları, hava kirliliği ve çevre kirliliği gibi konulara yönelik somut bir önlem planı bulunmuyor. --- Bilim İnsanlarından “İlk Adım Ama Eksik” Yorumu İTÜ, Boğaziçi ve ODTÜ gibi kurumlardan akademisyenler, iklim kanununun Türkiye’nin net sıfır hedefi doğrultusunda önemli bir başlangıç olduğunu kabul ediyor. Ancak bu adımın yetersiz olduğunu ve bilimsel hedeflerin yasaya entegrasyonunun şart olduğunu vurguluyor. Prof. Dr. Levent Kurnaz, “Kanun var ama içi boş kalırsa, sonuç alıcı bir araç olamaz” değerlendirmesini yaptı. --- Hükümet Ne Diyor? Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yasanın “karbonsuz kalkınma” modeline geçişi hızlandıracağını savunurken, Emisyon Ticaret Sistemi ile hem kamuya gelir sağlanacağını hem de özel sektörün dönüşümünün teşvik edileceğini bildiriyor. Bakanlık ayrıca, ara hedeflerin ilerleyen süreçte ikincil düzenlemelerle netleştirileceğini ifade etti. --- Sonuç: Kanun Önemli Bir Adım Ancak Tartışmalar Sürecek İklim kanunu, Türkiye’nin iklim politikalarında ilk defa çerçeve yasa düzeyine çıkan bir düzenleme olması açısından kritik bir dönüm noktası. Ancak eleştiriler, yasanın yalnızca hedef değil, süreç ve denetim mekanizmalarıyla da güçlendirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor.