Başsavcılık’tan “Baskıyla İfade” İddiasına Resen Soruşturma

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, İBB soruşturması kapsamında etkin pişmanlıkla ifade veren Ertan Yıldız’a yönelik "ifadenin baskı ile alınmaya çalışıldığını" iddia edenler hakkında resen soruşturma başlattı.

Başsavcılık iddiaları şöyle aktarıyor: Yıldız’ın ifadesi sonrası cezaevinde, ifadeye yönelik bir basın açıklaması imzalattırılmak istenmiş; bu süreçte ailesi ve kişinin kendisi tehdit edilmiş. Cezaevi yönetiminin tespitleri doğrultusunda bu durum resen soruşturma dosyasına eklendi .

Soruşturmaya konu olan kişiler arasında, vekâletsiz avukatların Yıldız’ı etkilemeye çalıştığına dair iddialar da yer alıyor. Bu kapsamda, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nın soruşturma başlattığı ifade ediliyor .

Avukat Görüşü

İddialarda adı geçen avukatlardan Mehmet Pehlivan, Yıldız’a cezaevi koşullarında yalnızca “geçmiş olsun” dileğinde bulunmak amacıyla bir ziyaret gerçekleştirdiğini; herhangi bir açıklama imzalattırma veya baskı uygulama girişimi olmadığını, bu görüşmenin cezaevi kayıtları ile açıkça kanıtlandığını ifade etti .

---

Genel Değerlendirme

1. Resen soruşturma başlatıldı: Cumhuriyet savcılığı, şüpheli veya ilgili kişinin şikayetine bağlı olmaksızın iddiaları araştırma kararı aldı. Bu kapsam, CMK kapsamında suç işlendiği izlenimi varsa soruşturmanın başlamasını öngörüyor .

2. CMK ve ifade alınması kuralları: İfade alma yetkisi yalnızca savcı veya kolluğa aittir. Vekâletsiz müdahaleler olması durumunda bu sürecin hukuka uygun yürütülmesi beklenir .

3. Soruşturmanın odağı: İfade metninin baskı yolu ile oluşturulup oluşturulmadığı, avukat müdahalesi, tehdit iddiaları ve aileye yönelik baskılar inceleniyor.

HUKUKİ ANALİZ:

"Baskıyla İfade Alındı" İddialarına Resen Soruşturma Açılması Ne Anlama Geliyor?

1. CMK Kapsamında Resen Soruşturma Nedir?

Türk Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK), savcılıklara şikâyet beklemeksizin soruşturma başlatma yetkisi verir. Bu uygulama, özellikle kamuyu ilgilendiren olaylarda, adaletin korunması amacıyla devreye girer.
CMK 160/1:

> “Cumhuriyet savcısı, bir suçun işlendiğini öğrenir öğrenmez, kamu davasını açmak için gerekli araştırmaya başlar.”

Bu madde uyarınca savcı, basına yansıyan veya şikâyetsiz gündeme gelen olaylarda da “resen” (kendiliğinden) soruşturma başlatabilir.

---

2. Baskıyla İfade Alındı İddiaları: Hukuki Boyutu

Bir kişinin ifadesinin tehdit, cebir, şantaj veya yönlendirme ile alınması durumunda bu beyan:

hukuken geçersizdir (CMK 148. madde),

delil olamaz,

böyle bir fiil varsa, bu eylemi yapanlar için suç oluşur (örneğin: kamu görevlisi tarafından işkence, özel kişi tarafından tehdit).

CMK 148/1:

> “Şüpheli veya sanığın ifadesi, iradesini etkileyebilecek fiziksel veya psikolojik müdahale altında alınmışsa, bu ifade geçersizdir.”

---

3. Avukatların Rolü ve Vekâletsizlik Tartışması

Olayda adı geçen kişilerin vekâleti olmayan avukatlar tarafından ziyaret edilmesi ve ifade beyanına müdahale edildiği iddiası, şu soruları gündeme getiriyor:

Cezaevinde vekâletsiz avukat görüşmesi mümkün mü?
→ Pratikte, vekâlet olmadan görüşme yapılabilir ancak kişinin yazılı rızası ve cezaevi idaresinin onayı gereklidir.

Vekâleti olmadan müdahale edilirse ne olur?
→ Bu, hukuka aykırı bir savunma müdahalesidir ve gerekirse disiplin ya da adli soruşturmayı doğurabilir.

---

4. Cezaevindeki Psikolojik ve Fiziksel Baskılar

Cezaevi ortamında, tutukluların veya hükümlülerin baskı altında beyan vermeye zorlandığı iddiaları ciddi kabul edilir. Aileye tehdit veya yönlendirme gibi dış müdahaleler, ifade özgürlüğünü ihlal eder ve şüphelinin savunma hakkını zedeler.

Bu nedenle:

Cezaevi kamera kayıtları, avukat görüşme tutanakları, infaz memuru raporları gibi deliller titizlikle incelenmelidir.

Tanığın özgür iradesiyle konuşup konuşmadığı araştırılmalıdır.

---

5. Resen Soruşturma Açılmasının Önemi

Bu adım, savcılığın yargı sürecinde:

sadece "suç işlediği iddia edilenler"i değil,

aynı zamanda yargılama sürecine müdahale edenleri de denetlemek ve cezalandırmak için aktif rol oynadığını gösterir.

Bu, yargı bağımsızlığı ve adalet sistemine güven açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendirilebilir.

---

SONUÇ VE YORUM

Başsavcılığın “baskıyla ifade” iddialarına resen soruşturma açması:

* Hukuki olarak dayanağı olan,
* CMK’nın savcıya verdiği yetkilerin yerinde kullanımıdır.
Bu durum, özellikle medyada sıkça karşılaşılan “itiraf baskıyla alındı” tartışmalarının artık sadece beyanla değil somut delillerle araştırılacağı bir döneme girildiğini gösteriyor.

Aynı zamanda bu tür resen soruşturmalar, hem mağdurları hem de sanıkları koruyacak bir adil yargılama ilkesine katkı sunar.